Thanh Minh của cộng đồng người Hoa ở Việt Nam

Tết Thanh Minh hay (tiết Thanh Minh) là tiết thứ năm trong “nhị thập tứ khí” và đã được người phương Đông coi là một lễ tiết hàng năm. Tiết Thanh Minh đến sau ngày Lập Xuân 45 ngày. Theo nghĩa đen, “thanh” là khí trong, còn “minh” là sáng sủa. Khi tiết Xuân phân qua, những cơn mưa bụi của trời xuân đã hết, bầu trời trở nên quang đãng, sáng sủa là sang Tiết Thanh Minh.

Tiết Thanh Minh kéo dài khoảng 15 - 16 ngày, và ngày đầu tiên được gọi là Tết Thanh Minh. Thanh Minh năm 2025 bắt đầu từ ngày 04 tháng 4 năm 2025 đến hết ngày 19 tháng 4năm 2025 dương lịch. Như vậy, Tết Thanh Minh năm nay cộng đồng người Hoa chọn đi cúng mộ từ ngày từ 04 tháng 4 tức từ thứ sáu đến các ngày tiếp theo là thứ bảy và chủ nhật cho đến hết ngày 19 tháng 4, tuy nhiên đa phần cộng đồng người Hoa chọn đi cúng Thanh Minh vào những ngày đầu tiên của tiết. Tết Thanh Minh năm nay trùng với lịch nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2025 (ngày 10-3 âm lịch) nên rất thuận lợi cho con em cộng đồng người Hoa khi đi làm ăn xa có nhiều thời gian về quê đi tảo mộ và cúng Thanh Minh. 

Theo phong tục, trong những ngày Thanh Minh truyền thống là lúc nhớ về cội nguồn, nhiều gia đình tổ chức thăm mộ, đắp đất lên các phần mộ, sơn phết lại các phần mộ, bện cạnh đó gia đình còn chuẩn bị giấy ngũ sắc để dán lên những phần mộ của gia đình. 

Thanh Minh là sự kiện có ý nghĩa quan trọng về tâm linh của cộng đồng dân tộc Hoa ngày Thanh Minh gắn với nghi lễ tảo mộ, để sửa sang lại phần mộ của gia tộc cho khang trang, sạch sẽ hơn. Vì thế, đây cũng là dịp để mọi người tri ân, tưởng nhớ những người thân đã quá cố.

Trong dịp Thanh Minh, các gia đình thu xếp thời gian ra nhị tỳ, nghĩa trang, nghĩa từ họ chuẩn bị vật phẩm như: hương, hoa, đèn, trái cây, nước suối để cúng trước Ngài Đại Tạng Vương Bồ Tát và hương, hoa, quả, đèn cùng bộ tam sên (trứng, mực, tôm, cua, cá, thịt heo đã luộc chín) để cúng đất đai, thổ thần nơi có phần mộ của gia đình. Tại các phần mộ con cháu trong gia đình người quá cố đã chuẩn bị nhiều vật phẩm để cúng mộ như: trái cây, bánh bao, bánh mì, vịt quay, heo quay, cơm, bún, chè,… và những thức ăn theo quan niệm của gia đình là lúc sinh thời người quá cố thích ăn để dâng cúng các phần mộ. Bên cạnh đó các gia đình đã chuẩn bị các đồ vàng mã, sau khi cúng xong thì đốt các đồ vàng mã như một hình thức gửi xuống người quá cố. Những gia đình khi cúng mộ và thực hiện xong các nghi thức đốt vàng mã đã cùng nhau bày biện thức ăn đã cúng cùng nhau ngồi tại trước phần mộ ăn, xem như buổi cơm đoàn viên.  

Tin, ảnh: Huỳnh Ba (黄波 )

Một số hình ảnh về Tết Thanh Minh năm 2025.